Jednym ze szczególnych środków walki z pandemią COVID-19, obowiązującym na terenie RP m.in. na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, jest zakaz organizowania imprez masowych, w tym prowadzenia wszelkiej działalności związanej z organizacją takich imprez, a także zakaz organizowania zgromadzeń o liczebności przekraczającej 50 osób.
Powyższe decyzje rządu przesądziły o konieczności odwołania wcześniej zaplanowanych wydarzeń, w tym kongresów, koncertów, konferencji i innych eventów zarówno o charakterze rozrywkowym, jak i biznesowym.
W związku z zaistniałą sytuacją wielu przedsiębiorców stanęło przed pytaniem o skutki konieczności odwołania imprezy, w tym w szczególności obowiązek zwrotu kosztów biletów zakupionych przez uczestników.
Konieczność odwołania imprezy spowodowana wybuchem pandemii i wynikającymi z niej obostrzeniami, w stosunkach pomiędzy organizatorem imprezy a jej uczestnikami, kwalifikować należy jako tzw. następczą niemożliwość świadczenia, za którą żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności. Wobec niemożliwości wykonania jednego ze świadczeń wzajemnych, zobowiązanie to wygasa. Zgodnie z ogólną zasadą przewidzianą na tego rodzaju sytuacje przez Kodeks cywilny, strona dotknięta niemożliwością wykonania jej obowiązków umownych zobowiązana jest do zwrotu wszystkiego, co otrzymała w zamian za własne, niewykonane świadczenie.
Organizator odwołujący imprezę z powodu okoliczności towarzyszących pandemii COVID-19 zobowiązany jest zatem do zwrócenia uczestnikom zapłaconych kosztów biletu. Co istotne, obowiązek ten nie obejmuje jednak kosztów towarzyszących planowanemu uczestnictwu w imprezie, takich jak np. zarezerwowane koszty noclegu czy transportu.
Część z organizatorów przed obowiązkiem zwrotu próbuje bronić się stosownymi zapisami regulaminów, przewidującymi prawo organizatora do odwołania imprezy bez konieczności zwrotu kosztów biletu. Tego rodzaju zastrzeżenia nie odnoszą jednak skutku w stosunku do konsumentów. Stanowisko w tej kwestii zajął również Prezes UOKiK, który w przypadkach sporów na gruncie zwrotów kosztów zakupu biletu na odwołaną później imprezę zaoferował wsparcie powiatowych rzeczników konsumentów zaznaczając przy tym, że w każdym przypadku konieczne jest jednak wzięcie pod uwagę wszystkich szczególnych okoliczności.
Mniej jednoznaczna jest kwestia rozliczeń pomiędzy przedsiębiorcami. W ich przypadku swoboda kształtowania stosunku prawnego jest znacznie szersza. Oznacza to, że w razie zastrzeżenia w kontrakcie lub regulaminie wiążącym strony będące przedsiębiorcami, prawa do odwołania imprezy ze szczególnym – odmiennym od opisanej powyżej ogólnej zasady – sposobem rozliczenia poniesionych kosztów organizacji i uczestnictwa w imprezie, strony co do zasady będą związane indywidualnie ukształtowanymi zasadami. W konkretnych przypadkach oznaczać to może zatem całkowite lub częściowe wyłączenie obowiązku zwrotu kosztu uczestnictwa w imprezie odwołanej na skutek wybuchu pandemii.
